Artikel FD.nl – Tekst Damy Baumhöer
Foto’s: Ramon van Flymen voor het FD
9 maart 2021 – In Heemstede worstelen de burgers nog met de isolatie van hun woning. Het is de vraag hoe de vergrijsde bevolking kan worden overgehaald. ‘Steeds meer ouderen beseffen dat dit om de toekomst gaat.’
In Heemstede staan vooral huizen van voor de jaren dertig. En, zegt raadslid Carole Havers: ‘Er wonen hier heel veel ouderen. Dat speelt ook mee.’
In het kort
- Heemstede kent de meeste slecht geïsoleerde woningen.
- In de Noord-Hollandse gemeente staan voornamelijk oude huizen, waar relatief veel ouderen in wonen.
- Het is de vraag hoe zij kunnen worden overgehaald om hun huis te verduurzamen.
Carole Havers staat met haar hond Cooper in de Indische Buurt.
‘Kijk, ze liggen er pas net’, zegt Carole Havers terwijl ze haar blik omhoog richt. Ze wijst naar het vierhoekige dak van haar middelgrote rijtjeshuis, een woning van net voor de jaren dertig in de Indische Buurt in Heemstede. Zestien glazen zonnepanelen lichten blauw op in het zonlicht. ‘Het werd tijd’, zegt Havers, gemeenteraadslid voor de grootste coalitiepartij Heemsteeds Burger Belang (HBB). ‘Ik moet natuurlijk wel het goede voorbeeld geven.’
Havers’ huis is sinds kort behoorlijk geïsoleerd — de ramen, het dak en de vloer, met als kers op de taart een warmtepomp. Maar dat geldt lang niet voor alle woningen in Heemstede, blijkt uit data van de Klimaatmonitor. Meer dan 35% van de geregistreerde huizen in de Noord-Hollandse gemeente heeft een E-, F- of G-label, de minst duurzame categorieën.
Daarmee scoort Heemstede het slechtst van alle Nederlandse gemeenten, op de voet gevolgd door andere villadorpen als Bloemendaal, Laren en Wassenaar. En terwijl het landelijke aandeel minst duurzame woningen tussen 2015 en 2020 gestaag afnam tot zo’n 16%, nam dat in het chique Heemstede juist met enkele procentpunten toe.
Waar dat door komt? ‘Kijk om je heen’, zegt Havers terwijl ze met haar driejarige hond Cooper door de stad wandelt, van de Indische Buurt via landgoed Groenendaal naar de Oudemanslaan en terug. Links en rechts wijst ze wat woningen aan, veelal oudere huizen. ‘Bijna alles is van voor de jaren dertig’, vertelt Havers. Ze heeft de jaartallen op een A4’tje geschreven. ‘Allemaal van ver voor de oorlog.’ En, zegt ze: ‘Er wonen hier heel veel ouderen. Dat speelt ook mee.’
Bijna een derde van de vergrijsde Heemsteedse bevolking is 65 jaar of ouder. Zie iemand van die leeftijd maar eens van een warmtepomp te overtuigen, lacht Havers. ‘Dan denkt zo iemand toch: wat heb ik daar precies aan? Je vraagt best wat van die mensen.’
Prijskaartje
Dat staat nog los van het prijskaartje dat aan verduurzaming hangt. De Vereniging Eigen Huis spreekt van ‘tienduizenden euro’s’ om een grotere, vrijstaande woning voldoende te verduurzamen. Het Economisch Instituut voor de Bouw becijferde eerder dat het aardgasvrij maken van een gemiddelde woning al gauw €40.000 kost, terwijl het Planbureau voor de Leefomgeving betwijfelt of een huiseigenaar dat geld ooit terugverdient.
Havers: ‘Hoe groter je huis, hoe duurder het is om dat pand ook volledig te isoleren.’
In het huis van Havers draait sinds kort een warmtepomp.
‘We willen niemand op kosten jagen’, zegt raadslid Havers als ze even later op de breed geasfalteerde paden van de dure Oudemanslaan voor een aantal villa’s staat. ‘En wij hebben ook maar beperkte middelen, ook al staat Heemstede te boek als een rijke gemeente. We proberen de inwoners met collectieve isolatieacties te overtuigen, maar de subsidies wegen simpelweg niet op tegen de kosten.’
Coalitiepartners GroenLinks en de PvdA willen niettemin vaart maken met de vergroening. HBB ook, benadrukt Havers, maar voor haar partij staat voorop dat het voor iedereen betaalbaar moet blijven, óók voor goed verdienende mensen in grotere huizen. Want: ‘Hoe groter je huis, hoe duurder het is om dat pand ook volledig te isoleren.’
En toch zal het moeten, weet ook Hanneke Lankveld van de coöperatie HeemSteeds Duurzamer, die duurzaam wonen, werken en leven in het dorp ‘heel gewoon’ wil maken. Lankveld maakt zich zorgen om de toekomst van haar kinderen, zegt ze. Daarom zet ze zich als vrijwilliger in. ‘We moeten de aarde wel doorgeven met z’n allen.’
Aan de keukentafel
Om dat voor elkaar te krijgen komt Lankveld bij de Heemstedenaars thuis om verduurzamingsmogelijkheden te bespreken. ‘Aan de keukentafel leg ik uit wat je kunt doen’, zegt Lankveld. ‘Vaak denken de mensen dat het heel veel gedoe zal opleveren, dat hun huis maandenlang overhoop ligt. Dat is allang niet meer zo. En je hoeft niet direct een warmtepomp te nemen.’
Richt je vooral op laaghangend fruit, is daarom Lankvelds advies. ‘Ik zeg altijd: doe het in stapjes en begin bij de vloer. Dat heb ik zelf ook pas geleden gedaan. Vloerisolatie is relatief eenvoudig en goedkoop.’
Maar of iedereen in Heemstede daar ook voor kiest? Lankveld erkent dat de vergrijzing het verduurzamingsproject er niet eenvoudiger op maakt. ‘Maar’, zegt ze, ‘ik merk dat steeds meer ouderen beseffen dat dit om de toekomst gaat. Oudere mensen zijn vaak opa en oma. Die vragen zich toch ook af hoe ze de wereld achterlaten voor hun kinderen en kleinkinderen. Dat langetermijnbelang begint bij steeds meer mensen te dagen.’
Dat denkt ook gemeenteraadslid Carole Havers. Na een wandeling van bijna anderhalf uur is ze terug in de Indische Buurt. Ze kijkt nog eens naar haar dak. Havers is de enige in de straat die zonnepanelen heeft laten leggen, ziet ze als ze de blik van de kwispelende Cooper volgt. ‘Iemand moet beginnen’, zegt ze. ‘Ik hoop dat de buren zullen volgen.’
Foto’s: Ramon van Flymen voor het FD
Originele link van het artikel: https://fd.nl/ondernemen/1376310/je-hoeft-niet-direct-een-warmtepomp-te-nemen